Jezik in slovstvo

Kodni sistem
Slovenska književnost
Avtorji
Uredništvo <-> bralci

Jezik in slovstvo
Povzetki

Boena Ostromcka-Frczak

Slovensko-poljski slovar (Nekatera vprašanja in rešitve)
Slovene-Polish Dictionary --- Some Problems and Solutions

Slovenski sinopsis
English synopsis
Streszczenie

Slovenski sinopsis

Slovensko-poljski slovar Pretnarja in Ostrom

cke je začel nastajati kot vzporednica Vodnikovemu Poljsko-slovenskemu slovarju. Že na začetku pa je postalo jasno, da bosta morala avtorja marsikaj spremeniti, saj se je izkazalo, da je znaten del besedišča iz Vodnikovega slovarja zastarel. Ker pa nista imela na voljo slovenskega frekvenčnega slovarja, na katerega bi se lahko naslonila pri izbiri gesel, sta se lahko zanesla le na svoje poznavanje obeh jezikov --- torej slovenščine in poljščine, in na obstoječe dvojezične slovarje, ki pa zaradi razlik med posameznimi jeziki nujno le delno razkrivajo isto besedišče.

English synopsis

Pretnar and Ostrom

cka's Slovene-Polish Dictionary was conceived as a parallel to the Polish-Slovene Dictionary by Vodnik. However, it was obvious from the very beginning that a number of entries would have to be changed, as a considerable part of Vodnik's dictionary was outdated. In the absence of a frequency dictionary of the Slovene language that could provide guidelines in the selection of entries, the authors could only rely on their own knowledge of the two languages, Slovene and Polish, and on existing bilingual dictionaries, which unfortunately --- due to differences among languages --- can never completely agree in their selection of vocabulary.

Streszczenie

Ustalając założenia, zakres materiału i sposób opracowania autorzy Słownika słoweńsko-polskiego nawiązywali w dużym stopniu do Słownika polsko-słoweńskiego F. Vodnika, chodziło im bowiem o to, aby oba słowniki stanowiły całość przydatną do badań porównawczych. Eliminując archaizmy, dialektyzmy i wyrazy obce, które wyszły już z użycia, zmniejszyli w porównaniu z Vodnikiem liczbę haseł z 45000 do około 40000. Brak słownika frekwencyjnego spowodował, że autorzy przy doborze haseł, oprócz innych słowników słoweńsko-obcojęzycznych i trzech tomów Slovarja slovenskega knjižnega jezika (do litery Pren), musieli kierować się własnym wyczuciem językowym. Zdecydowali zatem, by w słowniku znalazły się leksemy, które choć znaczeniowo identyczne mają w obu językach różne cechy gramatyczne (rodzaj, liczbę, rekcję, aspekt, tranzytywność), odmienną ortografię lub takie wyrazy obce, które na podstawie identycznej w obu językach bazy słowotwórczej tworzone są według odmiennych wzorów derywacyjnych (różnice w derywatach przymiotnikowych). Pominięto zaś część leksemów słoweńskich ze względu na regularność ekwiwalentów słowotwórczych, w zasadzie nie uwzględniono wyrazów gwarowych. Poszczególne hasło stanowi samodzielny lub synsemantyczny leksem; często warianty ortograficzne, fonetyczne i fleksyjne połączone są w pary, wyjątkowo zaś niektóre typy wariantów słowotwórczych. Zaznaczone jest miejsce i długość akcentu, przy e i o także wąskość i szerokość. Po haśle rzeczownikowym podawana jest często końcówka genetivu sg, w uzasadnionych przypadkach rodzaj, przy czasownikach zawsze aspekt i końcówki 1 os. sg, jeśli chodzi o formy równoległe lub zmieniony temat w odniesieniu do bezokolicznika, odnotowane są też wszystkie formy supletywne. Liczba kwalifikatorów została ograniczona tylko do niezbędnych (65). Jako translaty słoweńskiego leksemu autorzy podawali jego możliwe synonimy, w przypadku braku odpowiednika podany jest antonim, często też związek frazeologiczny. W przypadku braku translatu autorzy musieli podać definicję strukturalno-znaczeniową, zakresową lub ilustrować znaczenie kontekstem (wskazującym na różnicę składniową). Autorzy wielką wagę przywiązywali też do frazeologii.