|
Kodni sistem Slovenska knjizevnost Avtorji Urednistvo <-> bralci |
Jezik in slovstvo Povzetki |
Jezik in slovstvo Kazalo Kazalo letnika |
Tone Pretnar
Fran Miklosic kot prevajalec poljske poezije
Fran Miklosic as the Translator of Polish Poetry
Fran Miklosic jako tumacz poezji polskiej
Slovenski sinopsis
Slovenski sinopsis
English synopsis
ski) short verse texts, whereby he explicitly helped to complement the extant Slovene manuals of literature, such as was for example the reading book for the first year of grammar-school: that is why the translated text is reminiscent of Slovene verse practices or is at times transformed into prose.
Streszczenie
polsk i wynikajce z niego próby translatorskie maj charakter podwójny: programowo-romantyczny (przejawiajacy si
w latach trzydziestych minonego stulecia w krgu soweskich romantyków styryjskich) i o
wiatowo dydaktyczny (obejmuj
cy okres lat pic'dzuiesitych, kiedy uczony przygotowywa czytanki dla soweskich klas gimnazjalnych); podwójne s równie
zamiar i sia oddziaywania przekadu artystycznego oraz jego kaztat jzykowy i formalny.
Aspiracjom romantycznym krgu styryjskiego sprzyjay europejskie utwory wspóczesne, wyrastajce z niepokoju twórczego wypowiadajcego si podmiotu lirycznego i mieszczce si w ramach przynajmniej jednego z ówczesnych europejskich nurtów artystycznych: tymi aspiracjami najprawdopodobniej uzasadniony jest Miklosicowski wybór translatorski pierwszego z Sonetow krymskich Adama Mickiewicza; tumaczenie zachowuje rozkad rymów w obu czciach kompozycji sonetowej, eksponujc przy tym zdeterminowane przez rym a egzotyczne wyznaczniki przestrzenne wiata przedstawionego oraz wywoane przez rym c relacje przebiegajce pomidzy podmiotem lirycznym a budowanym przeze wiatem zjawisk. Od oryginau odbiega wybór sonetowego wzorca wersyfikacyjnego: klasyczny trzynastozgokowiec polski (7 + 6) zastpuje Miklosic dwoma ekwiwalentami: trzynastozgoskowcem jambicznym bezredniówkowym (obcym romantycznemu sonetowi soweskiemu) i równie bezredniówkowym jedenastozgoskowcem jambicznym (typowym rozmiarem sonetowym w romantyzmie soweskim), utrzymujc w ten sposób nietypow wówczas pod wzgldem wersyfikacyjnym postac' sonetu sowenskiego.
Celom owiatowo-dydaktycznym czytanek szkolnych sprzyjay natomiast krótsze utwory wierszowane o przejrzystej budowie fabularnej i wyrazistej puencie, np. bajki, fraszki ipd. Sporód polskich utworów tego typu wybra Miklosic fraszke Kochanowskiego Na lip
i Karpiskiego Bajk z francuskiego, przy czym w tumaczeniu pierwszym aktualizowa normy i zwyczaje soweskiego wierszowania ludowego (atonizacja ostatniej pozycji metrycznie mocnej w rozmiarach rosncych, róznoakcentowy rym mski), w drugim za wiersz zastpi proz. Zabieg ostatni w twórczoci translatorskiej Miklosica nie jest zdaniem tumacza przekladem artystycznym sensu stricto, lecz tylko przekazem tematu oryginalu. Ta stratyfikacja translatorska, zainicjowana przez Miklosica, obecna jest w praktyce tumaczeniowej jego uczniów i nastpców, poczwszy od Matiji Valjavca.
