Rozka Stefan

Tone Pretnar kot prevajalec poljske poezije
Tone Pretnar jako tumacz poezji polskiej


Slovenski sinopsis
English synopsis
Streszczenie

W kolejnej antologii Somrak in svit (1987), w wyborze poezji laureata nagrody Nobla Czesawa Miosza reprezentowane s wszystkie okresy twórczoci poety: od przedwojennego katastrofizmu poprzez refleksje o wojnie a do podjcia decyzji o emigracji, po której na pocztku przewaaj satyry na stosunki w ojczynie, a póniej, wyraone take w tytule antologii pojednanie ze wiatem. Uwzgldnione i odpowiednio przetumaczone zostay rozmaite formy poetyckie od rymowanych i nierymowanych sylabicznych i sylabotonicznych a po przewaajce wiersze wolne.

W trzeciej antologii, zatytuowanej Beli raj vseh moznosti (1992), w wyborze wierszy wspóczesnego poety Zbigniewa Herberta zostaa w przekadzie przedstawiona wspóczesna problematyka moralna, ujta czsto w metafory i parabole, zabarwiona ironi albo nawet humorem. Oprócz tradycyjnych form poetyckich wystpuj tu przewanie wiersze wolne, zarówno w duszej, sylabicznie i rytmicznie ujednoliconej postaci, jak równie najbardziej dzi rozpowszechnione wiersze nieregularne.

Czwarta publikacja przekadowa, przy której Tone Pretnar w sposób istotny wspópracowa, to Alarm, antologia polskiej poezji 1939-45. W kolejnoci chronologicznej przedstawione tu zostay wszystkie generacje poetyckie, które przeyy niemieck agresj na Polsk i odpowiedziay na ni bd to sowem, bd to wczeniem si w dzianoc' ruchu oporu w kraju i za granic, wielu z tych poetów przeszo te przez dowiadczenia obozów koncentracyjnych. Tak jak rozmaite s motywy tych wierszy, tak te rónorodna jest ich forma. Wiersze pisane s we wszystkich rozmiarach: od regularnych 8- do 17-zgoskowców (heksametry), towarzysz im take wiersze nieregularne i wolne. Zwrotki s najczciej czterowersowe, zdarzaj si dystychy, spotykamy te dwa sonety i sporo wierszy pisanych strof Nibelungów.

Nastpn antologi, Veter davnih vrtni (1993), na któr skadaj si przekady Pretnara z rónych poezji europejskich opublikowane w latach 1964-1993, czciowo zachowane w rkopisie i prywatnej korespondencji po mierci Pretnara przygotowali jego studenci i koledzy. Najliczniej reprezentowana jest tu poezja polska, blisko trzysta przetumaczonych wierszy skada si na jej przegld od renesansu do wspóczesnoci, z wyjtkiem dwóch mniej faworyzujcych liryk epok --- owiecenia i realizmu. Liczba utworów wzrasta przy prezentacji pierwszej powojennej generacji poetyckiej i osiga apogeum w czci obejmujcej twórczoc' poetów tzw. nowej fali, estetycznie doskona poezj dysydenck, jak stwierdza w posowiu Niko Jez. Ta wspóczesna poezja dopenia obrazu polskiej liryki o twórczoc' ostatniego trzydziestolecia, której brak w znanej antologii Lojze Krakara z 1963 roku.

Ostatni zbiór Tiho ti govorim ma podtytu »dziennik tumacza«. Zawiera wiersze siedmiu polskich lirików, które Tone Pretnar przeoy od 2. padziernika do 13. listopada 1992 w Katowicach, gdzie wykada gocinnie literatur sowesk. Wiersze pochodz z rónych okresów, wspólna jest ich tskna melodia, myl o poegnaniu, mrok, cisza, tak jak to wyraa zwaszcza ekspresjonistyczna liryka Rafaa Wojaczka. Z jednego z jego wierszy pochodzi te wers, który redaktorka Zvonka Pretnar wybraa na tytu tego niewielkiego ale cennego zbiorku. Caociowy opus przekadów Tonego Pretnara z jzyka polskiego objemuje okoo 12.200 wersów z dzie ponad stu polskich liryków.